Schronisko dla Nieletnich w Gackach jest schroniskiem zwykłym dla chłopców, którzy umieszczani są przez sądy rodzinne na mocy przepisów Ustawy z dnia 26 października 1982 roku o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U. 2016 poz. 1654 – tekst jednolity wraz z późniejszymi zmianami).
„Art. 27. § 1. Nieletniego można umieścić w schronisku dla nieletnich, jeżeli zostaną ujawnione okoliczności przemawiające za umieszczeniem go w zakładzie poprawczym, a zachodzi uzasadniona obawa ukrycia się nieletniego lub zatarcia śladów czynu karalnego, albo jeżeli nie można ustalić tożsamości nieletniego.
§ 2. Umieszczenie nieletniego w schronisku dla nieletnich może nastąpić wyjątkowo także wtedy, gdy zostaną ujawnione okoliczności przemawiające za umieszczeniem go w zakładzie poprawczym, a nieletniemu zarzucono popełnienie czynu karalnego (…).
§ 3. Okres pobytu nieletniego w schronisku dla nieletnich przed skierowaniem sprawy na rozprawę nie może trwać dłużej niż 3 miesiące; okres pobytu należy określić w postanowieniu o umieszczeniu nieletniego w schronisku.
§ 4. Jeżeli, ze względu na szczególne okoliczności sprawy, zachodzi konieczność przedłużenia pobytu nieletniego w schronisku dla nieletnich, można ten pobyt przedłużyć na okres nieprzekraczający dalszych 3 miesięcy.
§ 5. O przedłużeniu pobytu nieletniego w schronisku dla nieletnich sąd rodzinny orzeka na posiedzeniu. O terminie posiedzenia zawiadamia się strony i obrońcę nieletniego.
§ 6. Łączny pobyt nieletniego w schronisku dla nieletnich, do chwili wydania wyroku w pierwszej instancji, nie może być dłuższy niż rok. Do okresu tego nie wlicza się nieusprawiedliwionej nieobecności nieletniego w schronisku dla nieletnich trwającej dłużej niż 3 dni oraz okresu obserwacji psychiatrycznej.
§ 7. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, na wniosek sądu prowadzącego sprawę, sąd okręgowy, w którego okręgu toczy się postępowanie, może przedłużyć okres pobytu nieletniego w schronisku dla nieletnich, o którym mowa w § 6, na czas oznaczony.”
Bezpośrednio po doprowadzeniu do schroniska nieletni umieszczany jest w pomieszczeniu Izby Przejściowej, w której przebywać może do 14 dni. W trakcie pobytu w Izbie Przejściowej z nieletnim przeprowadzane są rozmowy wstępne przez dyrektora Schroniska, psychologa, pedagoga, dyrektora szkół i kierownika internatu mające na celu rozpoczęcie procesu diagnozy oraz przygotowanie Nieletniego do umieszczenia w grupie wychowawczej, oddziale szkolnym i warsztatowej grupie szkoleniowej. W czasie pobytu w Izbie Przejściowej wszyscy Nieletni kierowani do Schroniska poddawani są wstępnym badaniom lekarskim oraz w razie potrzeb badaniom specjalistycznym, zabiegom sanitarno-higienicznym oraz badaniom epidemiologicznym w kierunku chorób zakaźnych. Uczestniczą również w zajęciach diagnostycznych realizowanych w Izbie Przejściowej. W dalszym okresie pobytu nieletni umieszczany jest w grupie wychowawczej, w której uczestniczy we wszystkich formach zajęć. Proces wychowawczy koordynuje bezpośrednio wychowawca patron, jest on również odpowiedzialny za udzielanie szczegółowych informacji o nieletnim i jego zachowaniu rodzicom lub prawnym opiekunom.
Rodzice lub opiekunowie oraz nieletni mogą się ze sobą kontaktować listownie, telefonicznie lub osobiście podczas odwiedzin, na zasadach zgodnych z obowiązującym prawem oraz wewnętrznymi regulaminami. Zgodnie z przyjętymi priorytetami wychowawczymi, każdy doprowadzony do Schroniska nieletni, ma prawo do rozmowy telefonicznej do swoich rodziców lub opiekunów na koszt Schroniska w pierwszym dniu pobytu, a później do wysyłania korespondencji na koszt Schroniska oraz rozmów telefonicznych na koszt Schroniska w formie nagrody.
Odwiedziny rodziców lub opiekunów nieletnich odbywają się zgodnie z Regulaminem odwiedzin, w dni wolne od nauki szkolnej, po wcześniejszym telefonicznym ich ustaleniu z dyrektorem Schroniska. W przypadku zastrzeżenia przez Sąd zgody na odwiedziny konieczne jest uzyskanie jego zgody. Schronisko udziela pomocy nieletnim w nawiązywaniu i podtrzymywaniu kontaktów z ich rodzicami lub prawnymi opiekunami. Udziela również rodzicom lub prawnym opiekunom pomocy psychologicznej, pedagogicznej, informacji dotyczącej sytuacji prawnej nieletniego oraz informacji o jego zachowaniu.
Nieletni w czasie pobytu w Schronisku zobowiązany jest do przestrzegania Regulaminu, obowiązujących norm społeczno-prawnych oraz do realizacji zadań wychowawczych. Nieletni ma prawo składać zażalenia i skargi do dyrektora Schroniska, za jego pośrednictwem lub bezpośrednio do odpowiednich instytucji, w przypadkach łamania jego praw. Wobec nieletniego, w przypadkach uregulowanych obowiązującym prawem, mogą być stosowane środki przymusu bezpośredniego.
W Okręgowym Ośrodku Wychowawczym w Gackach obowiązuje całkowity zakaz palenia i używania wyrobów tytoniowych dotyczący wszystkich Pracowników, gości oraz umieszczonych w placówce nieletnich.
Wszelkich informacji rodzicom lub opiekunom udziela dyrektor OOW lub upoważnieni pracownicy; osobiście w godzinach pracy, pisemnie na pisemny wniosek. W szczególnie uzasadnionych przypadkach rodzicom lub prawnym opiekunom informacji o nieletnim udziela się telefonicznie.